Yolcu Tv Haber

“Sıfırlar” Üzerindeki Ders

Bir gün Hâres’e “İnsanı nasıl bilirsiniz?” diye sordular. O, önce “Ahlâklıysa bir eder” dedi. Ardından “Yakışıklıysa önüne bir sıfır daha ekleyip on ederim; varlıksa bir sıfır daha ilave ederim, yüz ederim; soyluysa bir sıfır daha ekleyip bin ederim” diye açıkladı. Fakat eklediği her sıfırın başındaki “bir”i alırsak geriye hâlâ sıfırlar kalır. Yani “ahlâk” olmayan bir insan, ne güzellik, ne zenginlik, ne de soyluluk hiçbir değer taşımaz.

Bu basit, ama derin hikâye bize yol gösterir: Ahlâk, insanı var eden en temel değerdir. Güzel yüz, elmas gibi gönül, soylu soy… Hepsi ancak ahlâkla anlam kazanır. Yörük kültüründe de “güzellik” ve “yüz değerler” ahlâkla yoğrulur; toprağa, suya, doğaya, komşuya, misafire duyulan saygıyla asırlar boyunca taşınır.

Ahlâk: Yörük’ün Yaşam Çadırının Direği

Yörükler, göçebe yaşarken çadırı; göçmenlik yaparken de “gönül çadırı”nı her daim ayakta tutmuş bir millettir. O çadırın direği ise ahlâktır.

Misafirperverlik: Dağında, düzünde yolunu şaşırmış bir misafiri konuk etmek; ekmeğini paylaşmak, suyunu sunmak, geceyi güven içinde geçirmesini sağlamak… Yörük’ün temel kuralıdır. Bu davranış, “ahlâklıysa bir eder” sözüne karşılık, insanı “tek” kılan sıfır değil, doğrudan insanın kendisidir.

Doğaya Saygı: Ormanları, dereleri, otlakları korumak, boşaltmadan sonra yeniden canlandırmak; Yörük’ün ahlâkının başka bir yansımasıdır. Çünkü doğaya yapılan iyilik, tüm toplumun ve gelecek nesillerin iyiliğine yapılır.

Kültür: Yörük’ün Renkli Halısı

Yörük kültürü, sayısız motiften örülü bir halı gibidir. Bu halıda her motif bir değeri, her renk bir özelliği temsil eder:

Hırka Motifi (Koruma): Komşuyu, dostu, toprağı ve ormanı koruma amacını simgeler.

Elibelinde Motifi (Eli Önde, Yüreği Açık): Yardımseverlik ve paylaşma ruhunu anlatır.

Koç Boynuzu Motifi (Güç ve Cesaret): Adaleti korumak, zor durumda kalanı savunmak, dik durmak demektir.

Kültür, motifler kadar görkemli türküler, sazların hüzünlü ezgileri ve davul-zurna eşliğindeki göç(açılış) törenleriyle de yaşar. Tüm bu ögeler, ahlâkla birleştiğinde Yörük güzellerinin hem içini hem dışını süsler.

Güzellik ve Değerlerin Birleşimi

Hâres’in “yakışıklıysa on ederim” sözü, yüz güzelliğinin peş peşe eklenen sıfırlarla nicelendiğini ima eder. Oysa gerçek güzellik, bir dış görünüşten ibaret değildir:

İç Güzellik: Alçakgönüllülük, tevazu, başkalarını dinleme ve anlama yetisi.

Duru Gönül: Kin tutmamak, gönülden bağışlamak, sevgiyle yaklaşmak.

Doğayla Uyum: Toprağı kutsal bilmek, hayvanları korumak, suyu israf etmemek.

Yörük kadınlarının beyaz gözyaşı gibi parlak tenleri, kara gözlerinin derin bakışları; güzelliğin dış yüzü. İçlerindeki sabır, sevgi, özveri ve sorumluluk ise asıl “değer”lerini oluşturur.

An’dan Geleceğe: Ahlâkı Korumak

Günümüzde teknoloji, şehirleşme, hızlı yaşam; birçok geleneği yıpratıyor. Yörük ahlâkını yaşatmak için atılabilecek adımlar:

Eğitimde Vurgu: Okullarda yerel kültür ve ahlâk değerlerine yönelik modüller.

Sosyal Projeler: Göçebe yaşamı deneyimleme kampları, atölyeler, gençleri doğayla buluşturan geziler.

Anlatı ve Masal: Hâres gibi bilge kişilerin hikâyeleri, radyo, YouTube ve sosyal medya üzerinden paylaşılmalı; sıfırların ardındaki “bir” unutulmamalı.

Sıfırlar Boşuna Değil

Hâres’in öğüdüyle kapanış yapalım: Ahlâk, “bir”i temsil eder; güzellik, varlık, soyluluk sıfırlarıdır. Sıfırlar, yanlarında taşıdıkları “bir”i yitirdikleri anda hiçbir anlam ifade etmez. Yörük kültürünün güzelleri de; gönlü temiz, doğayla barışık, komşusuna sadık kaldıkları sürece değer bulur. İşte o zaman, sayısal bir değerden çok daha fazlası olurlar: Hem “bir” hem de taşıdıkları bütün sıfırlarla; yani on, yüz, bin ederler.

Okuma Önerisi

– Bir fincan çay eşliğinde, sevgiyle kaleme alınmış Yörük masallarını dinleyin.

– Doğada kısa bir yürüyüşe çıkın; her ağacın, her derenin bir hikâyesi olduğunu düşünün.

– Kendi “ahlâk sıfırlarınızı” yazın: Hangi değerler sizin “bir”iniz? Onları nasıl koruyacaksınız?

Ahlâkı merkezine koyan her insan, kültüründe ve yaşamında gerçek bir “güzellik” yaratır—tıpkı Yörük’ün çadırındaki direk gibi, dimdik ve sağlam.