Yolcu Tv Haber

Gelişen Sekiz Ülke Teşkilatı’nın (D-8), kalkınma yolundaki ülkelerin dünya ekonomisi içindeki konumlarını iyileştirmek, ticari ilişkilerini çeşitlendirmek ve ticaret alanında üye ülkelere yeni imkânlar yaratmak, uluslararası seviyede karar verme mekanizmalarına güçlü biçimde katılımlarını sağlamak amacıyla dönemin Türkiye Başbakanı merhum Necmettin Erbakan’ın yoğun çabasıyla Türkiye’nin öncülüğünde, 1997 yılında İstanbul’da yapılan Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesi ile kurulmuştur.  Teşkilatın daimi Sekretaryası da İstanbul’da bulunmaktadır. Türkiye, Bangladeş, Mısır, Endonezya, İran, Malezya, Nijerya ve Pakistan üye olduğu D-8 ilkeleri kapsadığı coğrafi alan itibariyle bölgesel olmaktan ziyade küresel bir oluşum özelliğine sahip olan D-8’e üyelik tüm gelişme yolundaki ülkelere açıktır. 19 Aralık 2024 tarihinde Mısır’ın başkenti Kahire’de düzenlenen 11. Gelişen 8 Ülke (D-8) Zirvesi’de Azerbaycan’ın tam üyeliği kabul edilmiştir.

D-8, tarım ve gıda güvenliği, ticaret, ulaştırma, sanayi ve enerji olup, sağlık ve turizm ana faaliyet alanlarında çalışmalar sürdürmektedir. Bakanlar, Komiserler ve Sektörel Çalışma grupları toplantıları yapılmaktadır. D-8 çerçevesinde işbirliği esas itibariyle sektörel bazda yürütülmektedir. Türkiye sanayi, sağlık ve çevre; Bangladeş kırsal kalkınma; Endonezya yoksullukla mücadele ve insan kaynakları; İran bilim ve teknoloji; Malezya finans, bankacılık ve özelleştirme; Mısır ticaret; Nijerya enerji; Pakistan ise tarım ve balıkçılık alanındaki işbirliği çalışmalarını koordine etmektedir. Çatışma yerine barış, meydan okuma yerine diyalog, sömürü yerine işbirliği, çifte standartlar yerine adalet, ayrımcılık yerine eşitlik ve baskı yerine demokrasi ilkelerini temel alan D-8 ülkelerinin yaklaşık 1,2 milyar nüfusu, 4,6 trilyon dolar GSYİH, 1,8 trilyon dolar ticaret hacmi bulunmaktadır. Bu rakam, küresel ticaretin yaklaşık yüzde 5’ine tekabül etmektedir.

Tablo: D8 Ülkelerinin Sosyo-Ekonomik Gelişimi (2023 Yılı)

Sosyo-Ekonomik yapıları dikkate alındığında aynı zamanda İslam İşbirliği Teşkilatının da üyesi olan D-8 ülkeleri küresel düzeyde daha etkin olmak potansiyeline sahiptirler. Bu bakış açısında Kahire zirvesine de yansımış olacak ki, zirve bildirisinde liderler “Barışı ve sürdürülebilir kalkınmayı teşvik etme ve işbirliği, karşılıklı saygı ve refah değerlerine dayalı daha sürdürülebilir ve kapsayıcı bir gelecek inşa etmek için birlikte çalışma konusundaki kararlılıklarını” vurgulamışlardır. Liderler, kardeşlik, barış, diyalog, adalet, eşitlik, hukukun üstünlüğü ve demokrasi ilkeleri çerçevesinde ortak kalkınma konusunda kararlılıklarını vurgulayarak bir taraftan günümüzde işlevsiz kalan ulus üstü kurumların işlevsizliklerine dikkat çekmiş, diğer taraftan ise D-8 ülkelerinin uluslararası sistemde oluşan bu boşluğu doldurmaya aday olduklarını göstermişlerdir.

Azerbaycan’ın izlemiş olduğu çok yönlü dış politika gereği D-8 ülkelerine ilgi duyması normaldir. Her ne kadar Türkiye’nin bulunduğu bir teşkilata Azerbaycan, Azerbaycan’ın bulunduğu bir teşkilata Türkiye dolaylı olarak temsil ediliyorsa da her iki ülkenin birlikte aynı teşkilata temsil edilmesi farklı bir sinerji oluşturmaktadır. Azerbaycan’ın D-8 ülkelerine katılması, hem Azerbaycan’a hem de D-8 üyelerine önemli ekonomik, diplomatik ve stratejik faydalar sağlayacaktır. Bu işbirliği, her iki tarafın küresel ölçekte daha güçlü ve entegre bir ekonomik bloğa dönüşmesine yardımcı olacağı aşikardır. Büyüyen ekonomiler ve geniş pazarlar sunan D-8 ülkeleri, Azerbaycan için önemli ekonomik işbirliği ve ticaret fırsatı sunacaktır. Bilindiği üzere, Azerbaycan, zengin enerji kaynaklarına sahip bir ülkedir. D-8 platformunda yer almak, Azerbaycan’a enerji ticaretinde ve işbirliğinde yeni fırsatlarsunacaktır. Farklı endüstrilerde çeşitli yetkinliklere sahip D-8 ülkeleriyle işbirliği yapacak Azerbaycan teknolojik ve endüstriyel altyapısını ve üretim kapasitesini artırabilir. Diğer taraftan Azerbaycan, D-8 üyeleriyle daha yakın diplomatik ilişkiler kurabilir. Bu, Azerbaycan’ın uluslararası alanda daha güçlü bir konum elde etmesine yardımcı olacaktır.

D-8 ülkeleri için de zengin enerji kaynaklarına sahip Güney Kafkasya’nın en stratejik ülkesi Azerbaycan’ın Teşkilata alınmış olması önemli bir kazanım olmuştur. Her şeyden önce Azerbaycan, stratejik konumu ve gelişen ekonomisiyle D-8 için değerli bir ticaret ortağı olacaktır. Ülkenin Orta Asya ve Kafkaslardaki güçlü etkisi, D-8 ülkelerine yeni pazarlara açılma fırsatı sunacaktır. Azerbaycan’ın enerji zenginlikleri, D-8 ülkeleri için enerji güvenliğini artıran bir fırsat yaratabilir. Diğer taraftan Azerbaycan’ın coğrafi konumu, D-8 ülkeleri için ticaret yollarının çeşitlenmesi açısından önemlidir. Azerbaycan, Orta Asya ile Batı arasındaki önemli bir köprü işlevi görmektedir. D-8 ülkeleri, bu ulaşım ağları üzerinden daha verimli ticaret yapabilirler. Ayrıca Azerbaycan, kültürel zenginliği ve etnik bağlarıyla D-8 ülkeleri için sosyal ve kültürel işbirliği fırsatları sunacaktır. Bu da kültürel değişim, eğitim ve turizm gibi alanlarda daha fazla etkileşimi teşvik edebilecektir.

Azerbaycan’ın D-8 ülkelerine katılımıyla ilgili Azerbaycan Dışişleri Bakanlığın Basın açıklaması şöyledir:

“19 Aralık 2024 tarihinde Mısır’ın başkenti Kahire’de yapılan Gelişen Sekiz Ülke Ekonomik İşbirliği Teşkilatı (D-8) XI Zirvesi sırasında Azerbaycan Cumhuriyeti, oybirliğiyle D-8 Teşkilatı’nın üyesi seçilmiştir.

Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Sayın İlham Aliyev’in kararlı ve başarılı dış politikasının mantıklı bir sonucu olan D-8’e üyeliğimiz, teşkilatın kurulduğu günden sonraki ilk genişleme olarak dikkat çekicidir.

Ülkemiz, ilk defa Sayın Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’in özel davetli olarak katıldığı 2017 yılında İstanbul’da düzenlenen IX Zirve Toplantısı’nda temsil edilmiştir.

Kahire’de gerçekleştirilen XI Zirve Toplantısı’nda ülkemizi, Azerbaycan Cumhuriyeti Başbakanı Ali Asadov’un başkanlık ettiği bir heyet temsil etmiştir.

Üyelerinin toplam nüfusunun dünya Müslümanlarının %60’ını oluşturduğu ve büyük bir ekonomik potansiyele sahip olan “İslam Sekizliği” olarak bilinen D-8’e üyeliğimiz, Azerbaycan’ın uluslararası alandaki artan nüfuzunun ve ülkemize duyulan güvenin bariz bir örneğidir.

Adaleti ve uluslararası hukukun norm ve ilkelerini öncelikli amaç olarak belirlemiş olan ülkemiz, D-8’in temel ilkelerinin korunmasına ve teşkilat çerçevesinde işbirliğinin daha da derinleştirilmesinde önemli bir rol oynayacaktır.

Bu çerçevede, aynı zamanda geniş bölgemizde güvenliğin, istikrarın, refahın ve karşılıklı faydalı işbirliğinin sağlanması, ayrıca ekonomik ve ticaret, ulaşım, iletişim ve diğer önemli alanlarda ilişkilerin geliştirilmesi büyük önem taşımaktadır.

Tarihi boyunca Doğu ile Batı arasında köprü rolü oynamış, İslam dünyasının temel kültürel, dini ve medeniyet merkezlerinden biri olan Azerbaycan’ın D-8 üyeliği, aynı zamanda İslam dayanışmasının güçlendirilmesinde, İslam değerlerinin dünyada yayılmasında ve İslamofobi ile mücadelede büyük katkılar sağlayacaktır.

D-8 Ekonomik İşbirliği Teşkilatı, sekiz Müslüman ülkeyi birleştirmektedir. Teşkilatın temeli, Türkiye’nin öncülüğünde 1996 yılının Ekim ayında İstanbul’da Bangladeş, Endonezya, İran, Malezya, Mısır, Nijerya ve Pakistan’ın katılımıyla düzenlenen Gelişim İşbirliği Konferansı’nda atılmıştır. 1997 yılı Haziran ayında İstanbul’da sekiz ülkenin devlet ve hükümet başkanlarının zirve toplantısında teşkilat resmi olarak ilan edilmiştir. Teşkilatın Sekretaryası İstanbul şehrinde yer almaktadır.”