Bakü, 4 Nisan 2025 tarihinde Güney Gaz Koridoru 11. Danışma Kurulu ve Yeşil Enerji Danışma Konseyi 3. Bakanlar Toplantısı’na ev sahipliğini yaptı. Zengin enerji kaynaklarına sahip olan Bakü, özellikle Rusya – Ukrayna savaşıyla birlikte Batı için önemli bir enerji tedarikçisi haline geldi. Toplantının açılış konuşmasında Cumhurbaşkanı Aliyev’in ifade ettiği üzere “Azerbaycan, enerji alanında Avrupa’nın güvenilir ortak ve gaz sağlayıcısıdır. Bugün 12 ülkeye gaz satıyoruz. Bunlardan 10’u Avrupa ülkesidir, 8’i ise AB üyesidir. Avrupa’ya gaz tedariki coğrafyamız genişleyecektir”. Söz konusu toplantıya Cumhurbaşkanı Aliyev’in yanı sıra Avrupa Birliği (AB) Enerji ve Konut Komiseri Dan Jorgensen ile ABD, Bulgaristan, Romanya, Slovenya, Bosna Hersek, Moldova, İtalya, Gürcistan, Karadağ, Sırbistan, Hırvatistan, Özbekistan, Birleşik Arap Emirlikleri’nin aralarında bulunduğu 24 ülkeden bakanlar ve üst düzey yetkililer katıldı. Toplantıda Türkiye’yi de Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar temsil ettiler.
Bilindiği üzere Rusya-Ukrayna savaşı başlamasıyla enerji alanında Rusya’ya bağımlı olan Avrupa alternatif enerji temini için arayış içinde girmiş ve bu çerçevede Avrupa’nın enerji güvenliğine de katkı sağlayacağı düşünülerek Azerbaycan’la işbirliğine gidilmiştir. Bu çerçevede Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, 18 Temmuz 2022’de Azerbaycan’a resmi bir ziyaret gerçekleştirmişti. Bu ziyaret esnasında, Avrupa Birliği (AB) ile Azerbaycan arasında enerji alanında stratejik ortaklığa dair mutabakat zaptı imzalanmış ve söz konusu anlaşmaya göre, AB’nin Azerbaycan’dan doğal gaz ithalatını 2027 yılına kadar iki katına çıkararak yıllık 20 milyar metreküpe ulaşması hedeflenmiştir. Leyen, Azerbaycan’ı güvenilir bir enerji ortağı olarak nitelendirerek, mevcut iş birliğinin sadece fosil yakıtlarla sınırlı kalmayıp, yenilenebilir enerji alanında da genişletilmesi gerektiğini vurgulamıştı. Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ise, ülkesinin enerji projelerinin Avrupa’nın enerji haritasını değiştirdiğini ve enerji güvenliğinin her zamankinden daha önemli olduğunu belirterek, Azerbaycan’ın Avrupa enerji güvenliği konusundaki önemini vurgulamıştır. Azerbaycan ile Avrupa arasında yer yer bazı sorunlar yaşanmış olsa da her iki taraf da bu anlaşmadaki yükümlülükleri hayata geçirmeye çalışmıştır. Bu yükümlülüklerin gerçekleşmesinde TANAP ve TAP boru hatları stratejik bir rol üstlendikleri için burada Türkiye’nin tutum ve rolü de büyük önem arz etmektedir.
Toplantı sonrasında Azerbaycan Cumhurbaşkanı Aliyev, Türkiye Cumhuriyeti Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar’ı kabul etmiştir. Görüşte Azerbaycan ile Türkiye arasında enerji alanındaki ilişkilerin genişletilmesi, özellikle hidrokarbonlar ve elektrik enerjisi alanlarında iş birliği konularında fikir alışverişi yapılmış, bu iş birliğinin gelecekte daha da geliştirilebilmesi için büyük imkânların olduğu vurgulanmıştır. SOCAR ile Türkiye Petrolleri ve BOTAŞ arasındaki iş birliğinin önemi vurgulanarak, bu ortak faaliyetlerin gelecekte Azerbaycan, Türkiye ve diğer ülkelerde de hayata geçirilmesi hususunda yapılacak işbirliği konusu ele alınmıştır. Diğer taraftan elektrik enerjisi ihracatı konusuna değinilmiş ve bu bağlamda SOCAR’ın halihazırda Türkiye’ye elektrik satış gerçekleştirmiş oolmanın önemi vurgulanmıştır. Ayrıca “AzerEnerji” AŞ ile Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi (TEİAŞ) arasında Nahçıvan’dan 75 megavat hacminde elektrik enerjisi ihracatına ilişkin imzalanacak belgenin stratejik önemi dile getirilmiştir.
Bilindiği üzere Güney Gaz Koridoru 11. Danışma Kurulu toplantısı sonrasında TEİAŞ ile AzerEnerji arasında elektrik iletimi alanında işletme anlaşması imzalandı. Anlaşma ile Türkiye ile Nahçıvan arasındaki mevcut elektrik iletim altyapısı modernize edilecek ve mevcut kapasite genişletilecek. Bu çerçevede ithalat kapasitesi 75 MW, ihracat kapasitesi ise 40 MW olan enterkonneksiyon hattının en verimli şekilde kullanılması sağlanacaktır. Yakın zamanda Iğdır-Nahçivan Doğal Gaz Boru Hattı açılmış ve Nahçıvan’a kesintisiz doğal gaz verilmişti. Böylece, TANAP, TAP, Bakü-Tiflis-Erzurum Doğal Gaz Boru Hattı (BTE), Iğdır-Nahçivan Doğal Gaz Boru Hattı ve Bakü-Tiflis-Ceyhan Ham Petrol Boru Hattı (BTC) ile stratejik bir konumda bulunan Türkiye, bu yeni hat ile elektrik iletiminde de hem Azerbaycan ile ilişkilerini derinleştirecek hem de Avrupa’nın arz güvenliğine katkı sağlamış olacaktır. Törendeki konuşmasında enerji açısından zengin bölgeleri birbirine bağlayan bir ülke olarak bölgesel iş birliğini geliştirmek istediklerini vurgulayan Bayraktar, “Özellikle doğal gaz alanında tedarikimizi çeşitlendirmeye devam ediyoruz. 1 Mart’ta başlayan Türkmenistan’dan doğal gaz ithalatımız, bir taraftan kendi tedarikimizi güvence altına alırken aynı zamanda Orta Asya enerji kaynaklarını Avrupa pazarlarına taşıma hedefi doğrultusunda atılmış önemli bir adımdır. İlk kez sınırımızın olmadığı bir ülkeden boru gazı tedarik etmemiz, çeşitlendirme ve rekabetçi gaz arzı açısından bir dönüm noktası olmuştur.” ifadesinde bulundu
Bu toplantının önemli bir kazanımı da Azerbaycan, Gürcistan, Türkiye ve Bulgaristan arasında yeşil enerji alanındaki iş birliğinin genişletilmesine yönelik mutabakat zaptının imzalanması oldu. Üç ülkenin bakanlarının imzaladıkları “Yeşil Elektrik İletimi ve Ticareti Alanında İşbirliğine Dair Mutabakat Zaptı”na göre, güneş ve rüzgâr gibi yenilenebilir enerji kaynaklarından üretilen elektrik, Azerbaycan-Gürcistan-Türkiye-Bulgaristan rotasını izleyerek Avrupa’ya ulaşacaktır. Böylece Türkiye, fosil kaynaklı enerji yanında yeşil enerji konusunda da transfer ülkesi olarak Azerbaycan enerji kaynaklarının dünyaya ulaşmada merkez üs haline gelecektir. Bakan Bayraktar’ın da ifade ettiği üzere, proje hayata geçtiğinde iletim sistemleri modernize edilecek, üretim altyapısı daha verimli çalışacak ve enerji arz güvenliği artacaktır.
Türkiye ile Azerbaycan arasında atılan bu stratejik adımla enerji alanındaki işbirliği daha da derinleştiği gibi alternatif enerji arz güvenliği açısında da büyük önem taşımaktadır. Bu her iki ülke kadar Avrupa için de önem arz etmektedir. Sayın Aliyev’in de ifade ettiği üzere, enerji güvenliği ülkelerin milli güvenliğinin ayrılmaz bir parçasıdır. Bu bağlamda Türkiye, Azerbaycan ile yeşil enerji koridoru oluşturmayı planlamaktadır. Hazar Denizi’nden Avrupa’ya uzanacak olan bu koridor, rüzgâr ve güneş enerjisi kaynaklarının taşınmasını amaçlanmaktadır. Böylece Türkiye, Azerbaycan üzerinden gelen enerji kaynaklarıyla doğu-batı enerji koridorunun merkezi haline gelecektir. Azerbaycan da Türkiye aracılığıyla Avrupa pazarına erişim imkânına kavuşacaktır. Bu iş birliği, aynı zamanda Avrupa’nın Rusya’ya bağımlılığını azaltma stratejisinde kilit rol oynayarak Avrupa enerji arz güvenliği sağlayacaktır.
Yorumlar (0)