Ekonomide Yeni Hesap Devri

Ülkemizdeki mali sıkıntılar her geçen gün yeni boyutlar kazanıyor. Hükümet, orta vadeli ekonomik program (OVP) hedeflerini yeniden revize edip düzenledi. Buna göre, enflasyon tahmini yükseldi. Büyüme hızı ise düşürüldü.

Bu durum, muhalefet cephesinde havlu atmak olarak değerlendirildi.

İş dünyasında ise hükümetin zor ve güç ekonomik koşullar nedeniyle yapıldığını açıkladığı revizyon için “bekle gör” politikasına benzer açıklamalar geldi.

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde 2025-2027 dönemini içeren Orta Vadeli Programı açıkladı. Yılmaz büyüme hedeflerine ilişkin, “2024'te bölgemizde artan gerilimlerin etkisiyle, büyümenin yüzde 3,5 oranında gerçekleşmesi beklenmektedir. 2025'te büyüme oranının yüzde 4, 2026 ve 2027'de ise sırasıyla yüzde 4,5 ve yüzde 5 seviyelerine çıkması planlanmaktadır" dedi. Ayrıca OVP'de enflasyonun 2024 yılı için yüzde 41,5'e, 2025'te yüzde 17.5'e, 2026 yılında da yüzde 9.7 ile tek haneye, 2027 yılında yüzde 7'ye düşmesinin beklendiği ifade edildi.

Sunumunun ardından basın mensuplarının sorularını yanıtlayan Yılmaz, Merkez Bankası ile OVP uyumu konusunda şunları söyledi:

"Revize ettiğimiz enflasyon 41,5. Bu Merkez Bankamızın tahmin aralığı içinde olan bir revizyon. Onu aşan bir revizyon değil. Merkez Bankamız ile diğer kurumlarla olduğu gibi yine bu süreçlerde istişare içinde hareket ettik. Şunun da altını çizmek isterim. Biz bütün kurumların kendi bağımsız alanlarındaki kararlarına saygılıyız. Herkes kendi alanında çalışıyor. Ama elbette Türkiye olarak bütüncül bir stratejiyi de hayata geçiriyoruz. Her zaman altını çizdiğimiz gibi para politikaları, maliye politikaları ve yapısal reformlar bütünlüğünden oluşan bir stratejimiz var. Bütüncül bir stratejimiz var. Bunu hayata geçiriyoruz. Dolayısıyla buradaki uyuma son derece hassasiyetle yaklaşıyoruz. Hedefler, bir miktar her zaman değişebilir. Hedefler ile gerçekleşmeler. Ama önemli olan doğrultunuzdur, nereye doğru gitmekte olduğunuzdur. Buna bir ay erken ulaşırsınız, iki ay geç ulaşırsınız ama sağlıklı bir politika belirlediyseniz ve doğru bir yönde ilerliyorsanız er veya geç hedefinize ulaşırsınız."

Bu süreçte hedeflerde dışsal bazı şoklardan veya bazı öngörülemeyen gelişmelerden kaynaklanan revizyonların dünyada da olduğu gibi Türkiye'de olabileceğe dikkati çeken Yılmaz, "Bunları garipsememek gerekir. Revizyon olmaması anormal olur. Bir yıl önce yaptığınız bir tahminin, hiçbir sapma olmadan gerçekleşmesi olağanüstü durum olur. Dolayısıyla önemli olan doğrultudur. Nereye doğru gittiğinizdir, hedeflerinizdir, politikanızın tutarlılığıdır. Bunu yaptığınız sürece er veya geç hedeflerinize ulaşırsınız. Bir miktar belki ince ayarlar yaparsınız. Bir miktar zamanlama oynayabilir ama hedeflerinize doğru yürümeye devam edersiniz. Biz Orta Vadeli Programdaki çerçeveyle, mali çerçeveyle, yapısal reform çerçevesiyle Merkez Bankamızın ortaya koyduğu para politikası çerçevesinin son derece uyumlu olduğunu düşünüyoruz." şeklinde konuştu.

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz, büyüme konusundaki revizyonun yüzde 0,5 düzeyinde olduğuna dikkati çekerek, bu revizyonda sıkı para politikasının etkisi kadar Türkiye'nin bölgesindeki jeopolitik gelişmelerinde bir miktar etkisinin olduğunu dile getirdi.

Önceki Orta Vadeli Programı ilan etmelerinin ardından öngöremedikleri birtakım gelişmelerin de söz konusu olduğunu ifade eden Yılmaz, "Bunun dışında bir etki de TÜİK revizyonundan kaynaklandı diyebiliriz. TÜİK geçen yılı 4,5'ten 5,1'e revize edince, bazı büyütünce, bu bazın 2024'e yansıması takdir edersiniz ki olumsuz yönde gerçekleşti. Dolayısıyla bunun da bir miktar etkisini görmüş olacağız." dedi.

Demek ki, hafta başında TÜİK’in açıkladığı enflasyon rakamların v e enflasyonun düşme eğiliminde olduğu için sevinç çığlıkları atılmasının galiba şimdilik bir anlamı kalmadı.

Evet, ekonominin yeni hedeflerine göre, bizler enflasyonun bu yıl düşmesini pek fazla beklemeyeceğiz. Yine de yüzde 50’nin üzerinde bir enflasyon olacak, tahminler böyle. Yine, faiz beklentisine göre de bankalar bu yapılır yapılmaz hemen vadeli TL hesap faizlerinde yükseltme yaptılar.

Yani, 1990’lı yıllarda olduğu gibi “paradan para kazanma devri” belki de geri dönmüş olabilir. Çünkü, yatırımcı parasını fabrika yapmaya değil, arazi almaya ve bankada faizle işletmeyi tercih ediyor.

Dar ve sabit gelirliler ise yaşanılanları çaresizlikle izliyorlar. Ekonominin düzelmesi için yapılan bunca çalışmalar ve sabırlara rağmen, maaşları eriyen asgari ücretli, dar ve sabit gelirli vatandaşlarımız ile emeklilerimiz ise artık bu işin avans ve sabırla beklenmesinden vaz geçilip bir an evvel erken seçim yapılmasını çağrısında bulunuyorlar.

Ekonomik sıkıntıların son 10 yıldır devam etmesi ve 10 yıldır sürekli değişim gösteren Türk usulü ekonomik politikaların bir türlü başarılı olamayışı nedeniyle ülkemizdeki yatırım, planlama ve ileriye dönük beklentiler gerçekten pusulasını şaşmış gibi görünüyor.

Piyasaların canlanması adına herhangi bir adımın atılmayıp, sıkı para politikalarının uygulanması ve kamu yatırımlarının da kısıtlamaya gidilmesi de vatandaşların şikayetçi oldukları ayrı konuların başında geliyor.

Mesela, olan bizim Bursa’ya oldu. Üniversite- Görükle raylı sistem hattı askıya alınmış. Geçit Şehir Hastanesi hattındaki çalışmalar galiba biraz yavaşladı. Hızlı Demir Yolu çalışmasındaki eski yoğunluk pek gözlenmiyor.

Bursa kent trafiğini etkileyecek ve Karayolları tarafından yapılması planlanan Köprülü kavşakların da kamu yatırım kısıtlamasına takılması biraz olsun can sıkıcı. Özellikle AK Parti’nin seçimleri hiçbir zaman kazanamadığı Nilüfer ilçesinin Görükle bağlantı kavşağındaki proje çalışmasının programdan çıkarıldığının konuşulması hoş değil.

İktidar, böylesine vatandaşları kızdırırsa, sandıklarda kimden oy alacağının hesabını galiba enflasyon hesabı gibi yapıyor yorumlarına maruz kalıyoruz.