Kentlilik Bilinci/Bursalı Olmak

İnsanlık tarihine şöyle bir baktığımızda insanoğlunun bireysel ya da topluluklar halinde bazen kendilerine yakın coğrafyalara, bazen daha uzak coğrafyalara çeşitli nedenlerle göç ettiğini görürüz. Bir bakıma insanlık tarihi ‘’Göçler Tarihidir’’ denebilir.

Bunda jeolojik zamanlardan günümüze kadar iklim değişiklikleri, savaşlar,  inançlar vb. birçok etken vardır. Özellikle sanayi devrimi sonrasında büyük sanayi kuruluşları kentlerde veya kentlere yakın bölgelerde üretim tesisi kurdukları için aynı ülke içinde kırsal kesimlerden sanayiinin olduğu kentlere doğru yoğun göçler başlamış, kırsal kesimlerde nüfus hızla azalmış ve büyük kentlerin nüfusu akıl almaz bir şekilde artış göstermiştir.

Özellikle kırsal kesimlerden kentlere göç eden vatandaşla, yerleştikleri kentlerde kendi köylüsü veya şehirlisi hatta yakın şehirlisi ile dahi karşılaştığında içindeki memleket özlemi, sıla özlemi depreşmiş ve bu özlemi gidermek, kendi aralarındaki yardımlaşma ve dayanışmayı artırmak için gurbette oldukları kentlerde bir araya gelme ihtiyacı hissetmişlerdir. Bu doğal insani ihtiyaçlar için aynı kentlerden gelen insanların bir arada yaşaması, geldikleri kentlerde aynı ilçe hatta semtlere yerleşmesi de gayet doğal insani bir durumdur. Bunun sonucu olarak tabiri caizse kent içinde kentçikler, gettolar oluşmuştur. Neredeyse kırsaldaki her ilin büyük kentlerde yavru illeri oluşmuştur.

Daha sonraları yerleştikleri kentlerde yerel yönetimlerden başlayarak şehrin tüm kurumlarında söz sahibi olma gayreti içinde olmuşlardır.

Buraya kadar her şey normal gibi görünse de bir konu hep ıskalanmış, görmezden gelinmiştir. O da köyden, kırsaldan kente gelen bu insanların yaşadığı kente ayak uydurmaları için bir nevi adaptasyon, uyum eğitimlerinin verilmesi gerekliliğidir. Bugün Avrupa’nın her hangi bir ülkesinde oturma izni veya çalışma izni alabilmek için bu bahsettiğim çalışmalar çok daha detaylı bir şekilde alınıyorken maalesef bizim ülkemizde bu hususların hep görmezden gelindiğini söylemek mümkün.

Metropollerin içinde köyle şehir arasında kalmış gettoların olmaması için kente göç eden hemen herkese KENTLİLİK BİLİNCİ EĞİTİMLERİ’NİN verilmesi gerekiyor ki o kente gelen vatandaşlarımız kendilerini o yaşadıkları şehre ait hissedebilsinler.  Hafızam beni yanıltmıyorsa 2005-2010 yılları arasında BTSO, Bursa Büyükşehir Belediyesi ve il milli eğitim müdürlüğüyle ortak bir çalışma yapılmış, Bursa’nın tanıtılması için “BURSA BİLGİ YARIŞMALARI” yapılmıştı.  Özellikle il ve ilçe kent konseyleri ve belediyelerin bu alanlarda benzer çalışmaları yapmaları gerekir.  Aksi halde metropollerde kırsalda yaşar gibi yaşamaya, şehrin tüm imkanlarından yararlanırken ona olan borcumuzu aklımıza getirmemeye, kendimizi sürekli olarak yaşadığımız yere değil de doğduğumuz yere ait zannetmeye devam ederiz.

Yine büyük kentlerin en önemli sorunlarından birisi de demografik dağılımın sürekli suiistimal edilmesidir.  Kente göç edenlerin her biri kendi hemşerilerinin o şehirde daha çok olduğu vurgusunu yaparak kalabalıktan güç devşirmeye çalışıyor. Adeta o kentin hiç yerlisi yokmuş gibi o kenti kendileri kurmuş ve var etmiş gibi bir hava estirmeye çalışıyorlar. O kentin Bursa olduğunu varsayalım.

TÜİK, nüfus bilgilerinin yanı sıra Bursa’da ikamet edip nüfusta farklı illere kayıtlı olan yurttaşların da bilgisini paylaştı.

Bu verilere göre Bursa’da en çok Erzurumlu yurttaşlar yaşıyor. Bursa’da yaşayan Erzurumluların sayısı 152 bin 875.

Erzurum’u 105 bin nüfusla Muş takip ederken, 93 bin 470 kişilik nüfusuyla Samsunlular üçüncü sırada yer aldı.

Yoğun Artvinli nüfusu nedeniyle kentte yaşayan yurttaşlar Bursa için “Burtvin” lakabını da sıklıkla kullanıyor. TÜİK verilerine göre Bursa’da yaşayan Artvinli sayısı ise 69 bin 463 oldu.

Bursa’da yaşayıp farklı il kütüğüne kayıtlı olan vatandaşların sayısı…

19 bin 415 Çorumlu, 28 bin 376 İstanbullu, 32 bin 983 Ardahanlı, 34 bin 983 Karslı, 36 bin 686 Vanlı, 41 bin 978 Giresunlu, 44 bin 703 Diyarbakırlı, 45 bin 289 Ağrılı, 52 bin 492 Trabzonlu, 57 bin 433 Balıkesirli, 69 bin 463 Artvinli, 93 bin 470 Samsunlu, 105 bin Muşlu, 152 bin 875 Erzurumlu.  Alt alta koyup hepsini toplasak 1.000.000 bile etmezken bu şehrin anadamar çoğunluğunu Bursa’nın dağ ilçelerinin ve diğer ilçelerin nüfusunun oluşturduğunu görüyoruz.  Oysaki bu rakamları sonradan Bursa’ya yerleşen kime sorarsanız sorun hepsi en kalabalık kendi illerinin olduğunu söyleyecektir.

Oysa asıl mesele sayısal çokluk değil, gelenlerin kendini Bursa’ya ne kadar ait hissettiğidir. Kendi toplumsal hafızalarında hatıralarını doğdukları ilde yaşayıp hayallerini Bursa’da ve Bursa için kurabilmeleridir.

Atatürk’ün ‘’Ne mutlu Türküm diyene ‘’ sözünde oduğu gibi kan bağı olmasa bile kendini Bursalı hissedebilmeleridir.  Yani bu örnekte Bursa’ya gelenlerin kendilerini Bursalılaştırmaları veya kentlileşmelerini sağlamaları gerekmektedir.  Kentin diğer dinamiklerini yok sayma yerine onlarla birlikte bu kent için elini taşın altına koymaları gerekmektedir.  Gelecek kuşaklara yaşadıkları kentin güzelliklerini anlatmalı ve o güzelliklere katkı sağlamaları gerekmektedir.  Hemşehrilik veya mikro milliyetçilik yerine yaşadığı kentle bütünleşme yolunu tercih etmelidir. Bu hususta şehrin bütün resmi, özel kurum ve kuruluşları da gerekli çalışmaları yapmalı, KENTLİLİK BİLİNCİ oluşturmak için gerekli bilgilendirme, eğitim ve kültür faaliyetlerini yapmalıdır.

Her ne kadar yerel yönetimlerde ideolojik eğilimlere göre programlar yapılsa da bu hususta en önemli görevler yerel yönetimlere ve Sivil toplum örgütlerine düşmektedir. Bu çalışmalar yapılırken yine o şehrin yerlilerinin tespiti ve onların folklorik ve kültürel unsurlarının ön plana çıkarılması büyük önem arzetmektedir.  Bu konuda Bursa Büyük Şehir Belediyesi ve Osmangazi Belediyesinin Bursa’nın kurtuluşu ve fetih yıl dönümlerinde organizasyonu Bursa’nın yerlilerini temsil eden en büyük sivil toplum kuruluşu olan, Osmangazi, Orhaneli, Keles, Büyükorhan  ve Harmancık ilçelerini temsil eden DAĞDER’le birlikte yapması takdire şayan bir iş birliğidir.

Bu iş birliğinin kentteki bütün kurum ve kuruluşların yapması gerektiği gibi kentin yönetiminden temsiline kadar her alanda bu demografik yapının dikkate alınması gerekmektedir.  Aksi takdirde kentin gerçek yerlileri kendilerinin yok sayıldığını düşünecek ve her platformda kendi varlıklarını ispata zorlanacaklardır.

Büyük şehirlerimizdeki bu demografik yapı ve kültürel çeşitliliği bu kentlerde yaşayan vatandaşların kaynaşması için bir fırsattır da aynı zamanda.  Kenti yönetenlerin en kısa zamanda kente aidiyet duygularını pekiştirecek çalışmalar, kültür turları, festivaller, bilgi yarışmaları, Kültürel yarışmalar düzenleyerek bu kentler her yönüyle önce içinde yaşayanlara tanıtılmalıdır. Bunların yanı sıra farklı teklifler de değerlendirilip büyük şehirlerde yaşayan insanımızın kentlilik bilinci ve o kente ait olma duygusu pekiştirilmelidir. Bu konularda daha önce yapılmış çalışmalar incelenmeli ve yeni metotlar geliştirilmelidir.

Artık bize her yer T…, bize her yer E… vb. sloganlar yerine ‘’Ne mutlu Bursalıyım, Ne mutlu İzmirliyim, ne mutlu İstanbulluyum’’ diyebilen kentlilik bilinci gelişmiş, yaşadığı kenti seven, yaşadığı kente değer katan yeni nesil kentli, şehirli vatandaşlar görmek istiyoruz.

Şehir medeniyet demektir. Medeni sözcüğünün anlamı şehirli demektir. Başta Bursa’mız olmak üzere tüm metropollerimizde medeni şehirliler olarak yaşamak istiyoruz. Dışarıdan yeni gelen misafirlerimizin, turistlerin de bu şehrin sakinlerinin ne kadar medeni olduğundan bahsetmesini istiyoruz. Bunun için de tek çare kentlilik bilincinin arttırılmasıdır.