Hele bir toz duman dağılsın...Ata mı bindin eşeğe mi anlarsın!

Suriye'de 14 yıldır süren iç savaşın sonunda Esad devrildi.

Ülkemizde herkes, sevinç naraları atarken Suriye denkleminden yalnızca üç aktörün - Rusya, Esad, İran çıktığını kalanların durumu karıştırmak için elinden geleni yapacağını görmüyor, görmek istemiyor.

Suriye sınırları içinde bugün itibariyle TSK, ABD, İsrail, PKK, HTŞ ve SMO var. SMO ve TSK, PKK'nın kontrol ettiği alanlara yaptığı operasyonlar ve PYD bünyesindeki Arap askerlerin merkezi hükümete (HTŞ + SMO) katılma istekleriyle birlikte PYD üç büyük şehri (Münbiç, Tel Rıfat, Deyr-e Zor'un yarısı) kaybetti.

TSK destekli SMO'num yürüttüğü Ayn-el Arap operasyonu devam ederken TSK sık sık kamışlıyı bombalıyor. Taraflar bugün masaya otururlarsa PKK-PYD Suriye petrol rezervinin yarısından fazlasını kontrol ediyor olacak, merkezi hükümetten özerklik, ayrıcalık, imtiyaz artık adına ne denirse isteyecek, merkezi hükümet - şuan için HTŞ-SMO- hayır derse iç savaş devam edecek gibi görünüyor, evet derse Türkiye bu durumda operasyon yapar mı?

Zaman gösterecek. Türkiye, içindeki mültecileri göndermek istiyorsa Suriye'nin ekonomik ve siyasi olarak istikrara kavuşması şarttır. Yoksq, on küsur yıldır burada olan Suriyeliler "kurulu düzenlerini" bırakıp ileride ne olacağı belli olmayan anavatanlarına neden dönsün?

Şüphesiz ki gidenler var ama hala milyonlar duruyor ve gidecek gibi de durmuyorlar..  Siyasi ve ekonomik istikrarı sağlamak için Petrolün PKK'ya bırakılmaması gerekir.

Örgütün ileride Şam'a baskı unsuru olarak petrolü kullanacağına kesin gözüyle bakabiliriz. Diğer yandan İsrail 1973 anlaşmasıyla ilan edilen tampon bölgeyi "geçici olarak" işgal etti.

İsrail "geçici" olarak işgal ettiği bölgelerden tarihi boyunca üç kere çıkmak zorunda kaldı. Birincisi 1956 Süveyş Krizi sırasında ABD baskısıyla, ikincisi 1978 Camp David Antlaşması ile ezeli düşmanı Mısır'ın kendini tanıma karşılığında Sina Yarımadası'ndan çekilerek, üçüncüsü 2006'da Hizbullah'a yenilerek Güney Lübnan'dan atılmasıyla oldu.

Kısaca İsrail ya güçle ya da büyük bir taviz koparmadan işgal ettiği bölgeden çekilmiyor. Bu durum Şam'da islami bir yönetim kurulduğunda, İsrail'in işgali altında bulunan Suriye toprakları için savaşma ihtimalini arttırır, bu da yukarıda değindiğim siyasi istikrarı doğrudan etkileyecektir. İsrail'in, Muhaliflerin Şam'a ilerlemesi sırasında ve sonrasında silah bırakan Suriye ordusunun hava savunma sistemlerini, deniz kuvvetlerini silah depolarını havaya uçurup, orduyu %80 oranında savaş dışı bıraktığı bir ortamda, kendine düşman hiçbir yönetimi topçu mesafesinde olan Şam'da rahat vermeyecektir. 

Esad'ın Rusya'ya merkez bankasını boşaltarak kaçtığı, milyarlarca dolar götürdüğü söyleniyor, bu da yeni yönetimin kasasının boş olduğu anlamına geliyor. Ekonomik istikrarı sağlamak için arkasında şimdilik kendi ekonomik istikrarını sağlayamayan Türkiye var. O da Suriye'yi ayağa kaldırmak için yetmez. Esad'ın koltuğuna oturan kişi kendi yağıyla kavrulması imkansız olacağından ülkeyi kalkındırmak için İsrail ve ABD ile anlaşmak zorunda kalabilir.  HTŞ'nin El Kaide geçmişini düşünürsek bu durum ne derece gerçekleşebilir zaman gösterecek...

Türkiye'nin bu ortamda kısa vadede yapması gerekenler ise ordusu yok edilen Suriye'ye belli tavizler karşılığında (nakit alamayacağımız malum) silah sistemleri satmak, ordusunu donatmak, mutlaka ama mutlaka Libya ile yaptığımız gibi Deniz  Münhasır  Ekonomik Bölge (MEB) Antlaşması yapmak, ülkenin kuzeyinde yarım kalan bahar kalkanı harekatını tamamlayarak PKK-PYD saldırılarına karşı sınırımıza set çekmek olmalıdır.

Orta vadede AKP'nin milli iş kolu haline getirdiği inşaat şirketlerini Arap sermayesini arkasına alarak ülkeyi yeniden inşa etmek olabilir. Bunlar Esad'ın ardından, Irak ve Libya gibi Suriye'nin iç savaşa gitmediği senaryo da gerçekleşebilir.

Kötü senaryoda ise Kaddafi ve Saddam'ın gidişinden sonra ülkelerinde olanlar Suriye'de de olabilir. PYD-PKK; ABD, İsrail koruması altında Şam ile savaşa girebilir. İki örgütten kim kazanırsa kazansın şimdiye kadar yaptıklarını göz önünde bulundurursak sonuçtan demokratik Suriye beklemek saflık olur. Şimdilik herkese kucak açan, Pembe tablo çizen HTŞ geldiği çizgiye bakacak ve İdlib bölgesini yönetirken muhaliflerini nasıl sindirdiğini düşünürsek HTŞ lideri Colani 2. bir Humeyni olabilir.

Canla başla desteklediğimiz HTŞ bize sırt çevirip üçüncü bir yola gidebilir. Bu senaryolar tarihin tekerrür etmesine, ülkeyi bir on yıl daha karışıklığa, Türkiye'ye milyonlarca mülteciye ve milyarlarca dolara mal olur.
 

Türkiye ne olursa olsun barıştan yana tavır koymalıdır yoksa sonuç yine hüsran olur.